雄黄是什么| 纣王姓什么| 十一月七号是什么星座| 穷凶极恶是什么生肖| 耳朵痛是什么原因| 肠梗阻是什么症状| 大生化能查出什么病来| 土色是什么颜色| icu是什么意思| 世界上最大的海洋是什么| 茄子与什么相克| 鳞状上皮内高度病变什么意思| 打九价是什么意思| 1月21日什么星座| 蘑菇不能和什么一起吃| 阴道润滑剂什么牌子好| 鸡肉与什么食物相克| 止鼾什么方法最有效| 梦到头发白了是什么意思| 左卵巢囊性结构是什么意思| 相向是什么意思| eps是什么意思| 淘宝什么时候成立的| 一个虫一个卑念什么| 五道杠是什么牌子| 保重适合对什么人说| 芥菜是什么| rpe是什么意思| 舌头辣辣的是什么原因| 7月7号是什么节日| 脸颊两侧长痘痘什么原因| 人体最大的消化腺是什么| 白带是什么味道| 令瓦念什么| 冰箱底部漏水是什么原因| 三个吉念什么| 津液是什么| 蜜蜂蜇人后为什么会死去| 猫叫是什么原因| 什么样的小船| 劳伦拉夫属于什么档次| 令尹是什么官职| 什么叫调剂| 肚脐眼上方是什么器官| 社畜什么意思| 这次台风叫什么| 坚信的意思是什么| 扔枕头有什么忌讳吗| 一什么瓦| 高甘油三酯血症是什么意思| 手经常出汗是什么原因| 巾帼不让须眉是什么意思| 2月18号什么星座| dumpling是什么意思| crp高是什么意思| 认知障碍是什么病| 肝胆相照是什么生肖| 打嗝是什么毛病| m2是什么意思啊| 皮肤暗黄是什么原因造成的| 性侵是什么意思| 查肺部挂什么科| 忘乎所以是什么意思| 66年属马是什么命| 血糖高吃什么水果降糖| 何五行属什么| 全身皮肤痒是什么原因| 毛囊炎是什么| 敛财什么意思| 牛刀割鸡是什么生肖| 单人旁的字和什么有关| 小孩血糖高是什么原因引起的| 口炎读什么| 孩子注意力不集中是什么原因| 拔牙吃什么消炎药| 同好是什么意思| 眼睛胀是什么原因| 经期适合吃什么食物| 可孚属于什么档次| 脾围是什么意思| only是什么品牌| ntr什么意思| 胃酸过多吃点什么食物比较好| 肺结节吃什么好| 肝脏是什么功能| 生育能力检查挂什么科| 右眼跳是什么意思| 审美是什么意思| 脚肿了是什么原因引起的| 酒是什么时候发明的| 女属蛇的和什么属相最配| 小孩吃什么能长高| 新疆人是什么人种| temp是什么文件夹| 外向孤独症是什么意思| 看腋臭挂什么科| 第二学士学位是什么意思| 米油是什么| 吃五谷杂粮有什么好处| 鸡属相和什么属相最配| 婴儿大便有泡沫是什么原因| 乳房痛什么原因| 糖霜是什么| 高处不胜寒的胜是什么意思| 黄芪有什么好处| 什么布料最好| 喉咙痛吃什么药好得快| 什么是钝角| 处女是什么象星座| 去医院要带什么| 做梦梦见自己生孩子是什么意思| 顺势而为什么意思| 烫伤用什么药膏好| 胃反酸吃什么药最好| 乔迁送什么花| 传播什么| 肝疼是什么原因| 便血挂什么科室| 脑供血不足头晕吃什么药| 盆腔炎吃什么药有效| 口臭严重是什么原因| 缓刑是什么意思还要坐牢吗| 十一点是什么时辰| 五点到七点是什么时辰| 大美是什么意思| 冠状动脉ct检查什么| ptt是什么| 甲功能5项检查是查的什么| 2月19日什么星座| 1989年是什么蛇| 肾结石喝酒有什么影响| 树欲静而风不止是什么意思| 韭菜炒什么好吃| 胃胀气适合吃什么食物| 洗假牙用什么洗最好| 卜在姓氏里读什么| 白发越来越多是什么原因造成的| 美国绿卡有什么好处| 结婚40年是什么婚| 头晕头疼挂什么科| 房水由什么产生| 什么食物可以减肥| 命运是什么意思| 佝偻是什么意思| 孩子干咳吃什么药效果好| 梦见蟑螂是什么意思| 爱是什么| 腱鞘炎用什么药| 什么食物对肺有好处| 尿蛋白2十吃什么药| 什么东西最好吃| 食管息肉的症状是什么| 腿抽筋是什么原因造成的| 虢是什么意思| 什么家欢乐| 夏季什么时候最热| 现字五行属什么| 发烧吃什么好| jordan是什么牌子| 为什么蚊子喜欢咬我| 比利时用什么货币| 为什么挠脚心会痒| 一什么鹿角| 桥本氏甲状腺炎是什么意思| 叶黄素什么时间吃最好| 肤如凝脂是什么意思| 最近有什么病毒感染| 纳呆什么意思| 串串房是什么意思| 芥菜是什么菜| 吃驼奶粉有什么好处| 直采是什么意思| 胸外扩是什么样子| vsop是什么酒| 男性霉菌感染用什么药| 眉头有痣代表什么| cpp是什么| 一路繁花的意思是什么| 拂是什么生肖| 北极熊为什么不怕冷| 子宫内膜手术后需要注意什么| 糖类抗原125偏高是什么原因| 功什么不什么| 听佛歌有什么好处| 庶子是什么意思| 泰国有什么好玩| 补中益气丸适合什么人吃| 异卵双胞胎什么意思| 猫咪掉胡子是什么原因| 腺肌症不治疗会导致什么结果| 全套半套什么意思| 心境情感障碍是什么病| 董酒是什么香型| 老是口干舌燥是什么原因| 在什么什么后面的英文| 素数是什么| 迅雷不及掩耳之势是什么意思| 朱允炆为什么不杀朱棣| 淋证是什么病| 盆腔积液吃什么消炎药| 肝郁化火是什么意思| 大料是什么| 死去活来是什么生肖| 鸡毛换糖是什么意思| 充饥是什么意思| 和包是什么| 看见双彩虹有什么征兆| 刷单是什么意思| 新疆是什么民族| 鱼吐泡泡是什么原因| 脑电图是检查什么的| 什么是煞气| 孩子疱疹性咽峡炎吃什么药| 什么牌子的沐浴露好| 梦见雨伞是什么意思| 指滑是什么意思| 头痛呕吐什么原因| 什么眼霜比较好用| 发烧看什么科| pr什么意思| 什么的北京| 九头身什么意思| 尿道炎吃什么药比较好的快| 家里为什么会有蜘蛛| 引产什么意思| 喉咙痛挂什么科| 梅干菜是什么菜做的| 碳14是检查什么的| 火红的什么| 西瓜都有什么品种| 阴虚吃什么食物| 子宫出血是什么原因造成的| 咳嗽去医院挂什么科| 红加绿等于什么颜色| 肺部结节是什么意思啊| 917是什么意思| 玉是什么生肖| 支那人什么意思| 手抖是什么病的前兆| 纸片人什么意思| 孕妇做唐筛是检查什么| 甲亢能吃什么水果| 什么爱| 月经期不能吃什么| 纸尿裤和拉拉裤有什么区别| 欲购从速什么意思| 梦见白萝卜是什么意思| 眼睛为什么会近视| 心衰应该注意什么| 胆大包天是什么生肖| 什么口什么心| 三叉神经痛挂什么科就诊| 地包天什么意思| 脑白质疏松是什么病| 心室早复极是什么意思| dx是什么意思| 文化底蕴是什么意思| 硫酸钠是什么| 伊维菌素是什么药| 大拇指脱皮是什么原因| 黄鳝不能和什么一起吃| 牙周炎是什么症状| 2h是什么意思| 六月二十三是什么日子| 百度Мазм?н?а ?ту

山西全省燃气资源整合重组全面开启

Уикипедия — ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
百度 目是什么单位

Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес? (Д.И. Менделеев кестес?) – элементтерд?? ?рт?рл? ?асиеттер?н?? атом ядросы зарядына т?уелд?л?г?н белг?лейт?н химиялы? элементтерд?? ж?ктелу рет?.

ПЖ ата?ты орыс химиг? Д.И. Менделеевт?? 1869 жылы аш?ан периодты? за?ыны? графикалы? т?рде бейнелену? болып табылады. Оны? бастап?ы н?с?асын Д.И. Менделеев 1869-1871 жылдары шы?ар?ан ед? ж?не б?л н?с?асында элементтерд?? ?асиеттер?н?? оларды? атомды? салма?ына (?аз?рг?ше атомды? массасына) т?уелд?л?г?н к?рсеткен ед?.

Периодты? ж?йен? суреттеуд?? (аналитикалы? ?исы? сызы?тар, кестелер, геометриялы? фигуралар ж?не т.с.с.) барлы?ы б?рнеше ж?здеген [1] (к?табында 400 -ден астам деп айтылады) н?с?асы ?сыныл?ан. Ж?йен?? ?аз?рг? кездег? н?с?асында элементтерд? ек??лшемд? кестеге жина?тау ?арастырылады. М?нда?ы ?рб?р ба?ана (периодты? ж?йен?? тобы) нег?зг? физика-химиялы? ?асиеттерд? аны?таса, ?атарлар периодты? ж?йен?? периодын ??райды ж?не белг?л? м?лшерде б?р-б?р?не ??сас боп келед?. Периодты? ж?йен?? б?рнеше т?р? бар. Оны? ?ш?нде жи? ?олданылатыны – ?зын (32), ?ыс?а (9) ж?не орташа ?зын (18) т?рлер?.

Периодты? ж?йес?н?? ашылу тарихы

[??деу?| ?айнарын ??деу]

Ал?аш?ы кестеде Д.И. Менделеев ?л? ашылма?ан б?рнеше элементтер бар екен?н болжап, олар?а кестеде ти?ст? орын ?алдырып, кейб?р ?асиеттер?н к?н? б?рын айтып берд?. Сондай болжан?ан “экоалюминий” (1875 ж. француз химиг? П. Лекок де Буабордан аш?ан ?аз?рг? галлий Ga), “экабор” (швед ?алымы Л. Нильсон 1879 ж. аш?ан скандий Sc) ж?не “экасилиций” (1886 ж. нем?с ?алымы К.Винклир аш?ан германий Ge) элементтер? кей?н ашылды. Сонымен ?атар Менделеев марганецке (?аз?рг? технеций Тс ж?не рений Re), теллурге (полоний Ро), йод?а (астат At), цезийге (франций Fr), барийге (радий Ra), тантал?а (протактиний Ра) ??сас элементтерд?? бар екен?н айт?ан. К?н? б?рын болжан?ан ?асиеттер мен аны?тал?ан ?асиеттерд?? д?л келу? Д.И. Менделеевт?? периодты за?ын д?ние ж?з? ?алымдарына танытты. Радиоактивт?к ыдырауды? (1806), рентген с?улелер?н?? (1895) ашылуы, нем?с физиг? М. Планкт?? с?уле шы?аруды? квантты? теориясын (1900), а?ылшын физиг? Э. Резерфордты? атомны? планетарлы? модел?н (1911) жасауы, Н. Борды? атомны? ??рылыс теориясын ?сынуы (1913) атомны? к?рдел? таби?аты мен периодты? ж?йе ??рылымыны? физикалы? м?н?н т?с?нд?рд?. А?ылшын физиг? Г. Мозли е?бектер?н?? н?тижес?нде Д.И. Менделеев ?сын?ан ?р элементт?? рет н?мер?н?? оны? ядро зарядымен те? болуы, сондай-а? атомда?ы электрондар саныны? аны?талуы, оларды? орналасуында?ы периодты? за?ны? т?тастай ?шк? сырын ашты. Бор теориясын ?р? ?арай нем?с физиг? А. Зоммерфельдт?? дамытуы, кей?н швейцариялы? физик В. Паули принцип?н?? шы?уы электронды? ?р ?абы?та орналасу за?дылы?ын аны?тады. ?аз?рг? элементтерд?? периодты? ж?йес?н 126 химиялы? элементт? ?амтиды, олардан трансуран элементтер? (Z = 93 – 110) ж?не кейб?р элементтер Z = 43 (Tc), Z = 61 (Pm), Z = 85 (At), Z = 87 (Fr) жасанды жолмен алын?ан. Д.И. Менделеев ПЖ жаса?аннан бер? оны ке??ст?кте немесе жазы?ты?та орналастыруды? графикт?к ?р т?рл? н?с?алары ?сыныл?анмен, Д.И. Менделеевт?? ы?шамды ?ыс?а ж?не ?зын периодты кесте т?р?ндег? н?с?асы к?б?рек ?олданылады.

1860 жылы Карлсруэдег? съезде атом-молекулалы? ?л?м ма??лдан?аннан кей?н ?алымдар элементтерд? ж?йелеумен айналыса бастады. Ал?аш?ы ж?йелеу элементтерд? металдар мен бейметалдар?а б?луден басталды. Д.И. Менделеевке дей?н элементтерд? ж?йелеумен Деберейнер, Шанкартуа, Ньюлендс, Мейер сия?ты ?алымдар айналыс?ан. Осы ?алымдарды? е?бектер?н ескере келе, оларды? кемш?л?ктер?н толы?тыра отырып, Д.И. Менделеев 1869 жылы ?з?н?? "Химиялы? элементтерд?? периодты? за?ын" ?сынды. Ал?аш рет б?л за?ны? нег?зг? ?а?идалары 1869 жылы 18 а?панда "Орыс химия ?о?амыны?" отырысында жарияланды.

Периодты? за?ны? нег?зг? ?а?идалары (1869 жыл):

  1. Элементтерд? атомды? салма?тарыны? ?су рет?мен орналастырса?, оларды? ?асиеттер? периодты ?айталанады.
  2. Элементтерд?? ?асиеттер?н сипаттайтын т?ра?ты шама – атомды? салма?;, ?асиеттер?не с?йен?п, элементтерд?? атомды? салма?тарын т?зетуге болады.
  3. Жа?а элементтер бар, оларды зерттеу керек.

Д.И. Менделеев 1871 жылы жаса?ан кестес?нде 12 элементке орын ?алдырып, 10 элементт?? атомды? салма?тарын т?зет?п, атомды? салма?тары 44, 64, 72 болатын элементтерд?? ?асиеттер?н аса д?лд?кпен болжады.

Периодты? за?ны? Д.И. Менделеев берген т?жырымдамасы: "Элементтерд?? ?асиеттер?, сонды?тан да олардан т?з?лет?н жай ж?не к?рдел? денелерд?? формасы мен ?асиеттер? оларды? атомды? салма?тарына периодты т?рде т?уелд?".

?аз?рг? кезде периодты? за? келес?дей о?ылады: "Элементтерд?? ?асиеттер?, сонды?тан да олар т?зет?н жай заттар мен к?рдел? ?осылыстарды? формасы ж?не ?асиеттер? элементт?? ядро зарядына периодты т?рде т?уелд?".

Периодты? ж?йес?н?? ??рылымы

[??деу?| ?айнарын ??деу]

?аз?рг? кездег? периодты? ж?йеде барлы? элементтер рет бойынша н?м?рленген. Элементтерд?? н?мер? ретт?к немесе атомды? н?м?р деп аталады. Ол сонымен ?атар элемент атомыны? ядросында?ы протондар санына те?. Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес?н ??растыруда?ы нег?зг? принцип – барлы? элементтерд? периодтар мен топтар?а б?л?п орналастыру.

Периодты? ж?йен?? к?птеген н?с?алары бар, ке? ?олданылатындарына ?ыс?а н?с?а мен ?зын н?с?а жатады.

Периодты? ж?йен?? ?ыс?а н?с?асында ?р топ ?з кезег?нде нег?зг? (а) ж?не ?осымша (б) топшалар?а б?л?нед?. Топшаларда?ы элементтер ?зара химиялы? ?асиеттер? жа?ынан ?те ??сас. Периодты? ж?йен?? ?зын н?с?асында ?атарлар мен топшалар жо?.

Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес? (?ыс?а н?с?а)
Период
?атар
Топ
аIб аIIб аIIIб аIVб аVб аVIб аVIIб аVIIIб
1 I 1
H
Сутег?
2
He
Гелий
2 II 3
Li
Литий
4
Be
Бериллий
5
B
Бор
6
C
К?м?ртег?
7
N
Азот
8
O
Оттег?
9
F
Фтор
10
Ne
Неон
3 III 11
Na
Натрий
12
Mg
Магний
13
Al
Алюминий
14
Si
Кремний
15
P
Фосфор
16
S
К?к?рт
17
Cl
Хлор
18
Ar
Аргон
4 IV 19
K
Калий
20
Ca
Кальций
21
Sc
Скандий
22
Ti
Титан
23
V
Ванадий
24
Cr
Хром
25
Mn
Марганец
26
Fe
Тем?р
27
Co
Кобальт
28
Ni
Никель
V 29
Cu
Мыс
30
Zn
Мырыш
31
Ga
Галлий
32
Ge
Германий
33
As
К?ш?н
34
Se
Селен
35
Br
Бром
36
Kr
Криптон
5 VI 37
Rb
Рубидий
38
Sr
Стронций
39
Y
Иттрий
40
Zr
Цирконий
41
Nb
Ниобий
42
Mo
Молибден
43
Tc
Технеций
44
Ru
Рутений
45
Rh
Родий
46
Pd
Палладий
VII 47
Ag
К?м?с
48
Cd
Кадмий
49
In
Индий
50
Sn
?алайы
51
Sb
С?рме
52
Te
Теллур
53
I
Йод
54
Xe
Ксенон
6 VIII 55
Cs
Цезий
56
Ba
Барий
57-71
*
-
72
Hf
Гафний
73
Ta
Тантал
74
W
Вольфрам
75
Re
Рений
76
Os
Осмий
77
Ir
Иридий
78
Pt
Платина
IX 79
Au
Алтын
80
Hg
Сынап
81
Tl
Таллий
82
Pb
?ор?асын
83
Bi
Висмут
84
Po
Полоний
85
At
Астат
86
Rn
Радон
7 X 87
Fr
Франций
88
Ra
Радий
89-103
**
-
104
Rf
Резерфордий
105
Db
Дубний
106
Sg
Сиборгий
107
Bh
Борий
108
Hs
Хассий
109
Mt
Мейтнерий
110
Ds
Дармштадтий
XI 111
Rg
Рентгений
112
Cn
Коперниций
113
Nh
Нихоний
114
Fl
Флеровий
115
Mc
Московий
116
Lv
Ливерморий
117
Ts
Теннессин
118
Og
Оганесон
Жо?ар?ы оксидтер? R2O R2O3 RO RO2 R2O5 RO3 R2O7 RO4
?ш?ыш сутегт? ?осылыстары [(RH3)x] RH4 RH3 RH2 RH
* 57
La
Лантан
58
Ce
Церий
59
Pr
Празеодим
60
Nd
Неодим
61
Pm
Прометий
62
Sm
Самарий
63
Eu
Еуропий
64
Gd
Гадолиний
65
Tb
Тербий
66
Dy
Диспрозий
67
Ho
Гольмий
68
Er
Эрбий
69
Tm
Тулий
70
Yb
Иттербий
71
Lu
Лютеций
** 89
Ac
Актиний
90
Th
Торий
91
Pa
Протактиний
92
U
Уран
93
Np
Нептуний
94
Pu
Плутоний
95
Am
Америций
96
Cm
Кюрий
97
Bk
Берклий
98
Cf
Калифорний
99
Es
Эйнштейний
100
Fm
Фермий
101
Md
Менделевий
102
No
Нобелий
103
Lr
Лоуренсий
- S-элементтер
- P-элементтер
- D-элементтер
- F-элементтер


Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес? (?зын н?с?а)
Топ →
Период
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
1 1
H
Сутег?
2
He
Гелий
2 3
Li
Литий
4
Be
Бериллий
5
B
Бор
6
C
К?м?ртег?
7
N
Азот
8
O
Оттег?
9
F
Фтор
10
Ne
Неон
3 11
Na
Натрий
12
Mg
Магний
13
Al
Алюминий
14
Si
Кремний
15
P
Фосфор
16
S
К?к?рт
17
Cl
Хлор
18
Ar
Аргон
4 19
K
Калий
20
Ca
Кальций
21
Sc
Скандий
22
Ti
Титан
23
V
Ванадий
24
Cr
Хром
25
Mn
Марганец
26
Fe
Тем?р
27
Co
Кобальт
28
Ni
Никель
29
Cu
Мыс
30
Zn
Мырыш
31
Ga
Галлий
32
Ge
Германий
33
As
К?ш?н
34
Se
Селен
35
Br
Бром
36
Kr
Криптон
5 37
Rb
Рубидий
38
Sr
Стронций
39
Y
Иттрий
40
Zr
Цирконий
41
Nb
Ниобий
42
Mo
Молибден
43
Tc
Технеций
44
Ru
Рубидий
45
Rh
Рутений
46
Pd
Палладий
47
Ag
К?м?с
48
Cd
Кадмий
49
In
Индий
50
Sn
?алайы
51
Sb
С?рме
52
Te
Теллур
53
I
Йод
54
Xe
Ксенон
6 55
Cs
Цезий
56
Ba
Барий
57-71
*
-
72
Hf
Гафний
73
Ta
Тантал
74
W
Вольфрам
75
Re
Рений
76
Os
Осмий
77
Ir
Иридий
78
Pt
Платина
79
Au
Алтын
80
Hg
Сынап
81
Tl
Таллий
82
Pb
?ор?асын
83
Bi
Висмут
84
Po
Полоний
85
At
Астат
86
Rn
Радон
7 87
Fr
Франций
88
Ra
Радий
89-103
**
-
104
Rf
Резерфордий
105
Db
Дубний
106
Sg
Сиборгий
107
Bh
Борий
108
Hs
Хассий
109
Mt
Мейтнерий
110
Ds
Дармштадтий
111
Rg
Рентгений
112
Cn
Коперниций
113
Nh
Нихоний
114
Fl
Флеровий
115
Mc
Московий
116
Lv
Ливерморий
117
Ts
Теннессин
118
Og
Оганесон
* 57
La
Лантан
58
Ce
Церий
59
Pr
Празеодим
60
Nd
Неодим
61
Pm
Прометий
62
Sm
Самарий
63
Eu
Еуропий
64
Gd
Гадолиний
65
Tb
Тербий
66
Dy
Диспрозий
67
Ho
Гольмий
68
Er
Эрбий
69
Tm
Тулий
70
Yb
Иттербий
71
Lu
Лютеций
** 89
Ac
Актиний
90
Th
Торий
91
Pa
Протактиний
92
U
Уран
93
Np
Нептуний
94
Pu
Плутоний
95
Am
Америций
96
Cm
Кюрий
97
Bk
Берклий
98
Cf
Калифорний
99
Es
Эйнштейний
100
Fm
Фермий
101
Md
Менделевий
102
No
Нобелий
103
Lr
Лоуренсий
- S-элементтер
- P-элементтер
- D-элементтер
- F-элементтер

Периодтар

[??деу?| ?айнарын ??деу]

Период деп с?лт?л?к металдан басталып инертт? газбен ая?талатын элементтер тобын айтады. Периодтар к?лдене? ?атарлардан т?рады. Периодты? ж?йеде 7 период бар, олар рим сандарымен белг?леген. I, II ж?не III периодтар б?р ?атардан т?рады ж?не к?ш? периодтар деп аталады, ал IV, V, VI, VII периодтар ек? ?атардан т?рады, оларды ?лкен периодтар деп атайды. Б?р?нш? периодта 2 элемент, ек?нш? ж?не ?ш?нш? периодтарда 8-ден, т?рт?нш? мен бес?нш?де 18-ден, алтыншыда 32 элемент, жет?нш? периодта (ол ?л? ая?талма?ан) 32 элемент бар. ?рб?р период, б?р?нш?ден бас?асы, с?лт?л?к металдан басталып, инертт? элементпен (инертт? газдармен) ая?талады.

?р периодта 2, 8, 18, 32 элемент болады.

  • Б?р?нш? периодты? ерекшел?г? – онда ек? элемент ?ана: Н мен Не орналас?ан. Сутект?? с?лт?л?к металдар?а да, галогендерге де ??сайтын орта? ?асиет?не байланысты оны к?б?не ?a кейде V??а топша?а да орналастырады.
  • Ек?нш? периодта 8 элемент ( L? – Ne) бар. Ол с?лт?л?к металл литийден L? басталады, одан кей?нг? ?? валентт? Ве металл, ал ??? валентт? В элементт?н?? металды? ?асиет? кем?п, ?V валентт? к?м?ртектен бейметалдар басталады, оларды? (N, О, F) тоты?у д?режелер? тер?с. Период инертт? газ – неонмен (Ne) ая?талады.
  • ?ш?нш? периодта да 8 элемент орналас?ан (Na – Ar). Оларды? ?асиеттер?н?? ?згеру сипаты ек?нш? период элементтер?не ??сас, дегенмен Mg-мен Al-д?? Ве-мен В-?а ?ара?анда металды? ?асиет? басымдау, сондай-а? бейметалдар – P, S, Cl-ды? ек?нш? периодта?ы “??састардан” айырмашылы?ы олар ?здер?не т?н е? жо?ары о? валентт?ктер?н к?рсете алады. Менделеев ?? ж?не ??? период элементтер?н "типт?к элементтер" деп ата?ан, себеб? – оларды? б?р? де таби?атта ке? тарал?ан элементтер.

Ал?аш?ы ?-??? периодты? элементтер? нег?зг? топшалар?а (а) ?ана к?ред?. ?аз?рг? технологиялар бойынша б?л периодтарды? ал?аш?ы ек? элемент? (с?лт?л?к ж?не с?лт?л?к-жер металдар) ?а, ??а топшаларды ??райтын s-элементтерден т?рады (кестеде олар ?ызыл т?ске боял?ан), ?ал?ан алтауы (B – Ne; Al – Ar) ???а, V???а топшаларды ??райтын р-элементтерден т?рады (кестеде олар сары т?ст?). К?ш? периодтар деп атал?ан б?л ?ш период элементтер?н?? рет н?м?р? арт?ан сайын атом радиустары к?ш?рей?п, кей?нг? атомны? сырт?ы ?абы?ында?ы электрондар саны к?бейгенде, оларды? ядромен тартылысы артып, атом радиустары сы?ыла бастайды. Е? ?лкен радиус периодты? басында орналас?ан с?лт?л?к метал?а т?н. Период бойынша солдан о??а ?арай атом радиустарыны? б?ршама к?ш?рею? бай?алады. Осындай за?дылы? оларды? йондарыны? радиустарыны? ?згеру?нен де бай?алады.

  • Т?рт?нш? периодта 18 элемент бар ( К – Кr), ол – ?лкен периодтарды? ал?аш?ысы. М?нда с?лт?л?к ж?не с?лт?л?к-жер металдардан кей?н ауыспалы деп аталатын 10 элемент (Sc – Zn) орналасады. Б?ларды d – элементтер деп атайды (кестеде к?к т?ст?), олар да ?осымша топшалар?а к?ред?. Ауыспалы элементтер т?гелдей металдар, Fe – Co – N? триадасынан бас?асы ?здер?не т?н е? жо?ары валентт?ктер?н к?рсетед?. Со??ы алты p-элементтер (Ga – Kr) нег?зг? топша?а (a) к?ред?, ?асиеттер?н?? ?згеру? б?рын айт?ан ?? ж?не ??? период элементтер?не ??сас.
  • Бес?нш? периодта 18 элемент (Rb – Xe) бар, ??рылысы т?рт?нш? период?а ??сас. Одан айырмашылы?ы ауыспалы элементтер де, ксенон да (Xe) ?з?не т?н е? жо?ары о? валентт?ктер?н к?рсете алады. Со??ы галоген – йодта азда?ан металды? ?асиет пайда болады.
  • Алтыншы периодта 32 (Cs – Rn) элемент бар. Онда ауыспалы 10 элементпен (La, Hf – Hg) ?атар 14f - элементтер, лантаноидтар (кестеде жасыл т?ст?) орналас?ан.
  • Жет?нш? периодта да францийден (Fr) басталатын 32 элемент болу?а ти?ст?, б?ра? ол ?л? ая?талма?ан (12 элемент ?л? табыл?ан жо?).
  • М?нда да алтыншы периодта?ыдай 89 - элементтен кей?н 14f - элементтер – актиноидтар орналас?ан (Th – Lr). Оларды? тоты?у д?режес? лантаноидтардан де жо?ары болады (??? – V??). Лантаноидтар мен актиноидтар кестен?? т?р? ы?шамды болу ?ш?н т?мен?рек жеке ек? ?атар ет?п орналастырыл?ан. Оларды кестедег? ?здер?н?? за?ды орнына ?ойып, к?лдене? ?атарларды ?зартса?, периодты? т?р шы?ады. Онда атомдарды? электронды? ??рылымына сай ??састы?ын аны?ыра? бай?ау?а болады. ?ыс?а кестедег? топ н?м?р?, жалпы ал?анда, онда орналас?ан элементтерд?? валентт?г?, электрондар санына сай келед?. Б?р топшада?ы элементтерд?? ??састы?ы оларды? валентт?к ?абаттарыны? электронды? конфигурациясыны? периодты т?рде ?айталанып кел?п отыр?анды?ымен т?с?нд?р?лед?. Элементтер ?асиеттер?н?? периодты т?рде ?айталануы оларды? электронды? ??рылымыны? периодты ?айталануымен сай келет?н? де осыдан. Атомдарда?ы электронды? конфигурацияны? ?алыптасуын жалпы былай к?рсетуге болады:
  • т.с.с.

Периодтарда араб сандарымен белг?ленген 10 ?атар к?ред?. ?лкен периодтарды? ж?п ?атарларында (т?рт?нш?, алтыншы, сег?з?нш? ж?не оныншы) тек металдар т?р ж?не б?л ?атарларда?ы элементтерд?? ?асиеттер? аздап ?ана ?згеред?. ?лкен периодтарды? та? ?атарларында?ы (бес?нш?, жет?нш?, то?ызыншы) элементт?? ?асиеттер? ?атарда?ы типт?к элементтердег? сия?ты солдан о??а ?арай ?згеред?.

Д.И. Менделеев II ж?не III период элементтер?н типт?к деп атады. Б?л элементтерд?? ?асиеттер? типт?к металдан ек?дайлы элементтерге одан бейметалл мен инертт? газ?а ?арай за?дылы?пен ?згеред?. Сонымен ?атар, периодтарда элемент ?осылыстарыны? ?асиеттер? ж?не формалары да за?дылы?пен ?згеред?.

?лкен периодтарды? элементтер? тоты?у д?режелер? бойынша (Д.И. Менделеевт?? кез?нде ол валентт?л?к бойынша дел?нд?) ек? ?атар?а б?л?нген. Мысалы IV периодта?ы элементтерд?? тоты?у д?режелер? ж?п ?атарда K-ден Mn-ке ?арай (+1) - ден (+7) - ге дей?н артады, о?ан жал?асып сег?з?нш? топта Fe, Co, Ni триадасы келед?, содан со? ?айтадан тоты?у д?режелер?н?? артуы та? ?атарда?ы Cu - тан Br - ?а дей?нг? элементтерде бай?алады. ?ал?ан ?лкен периодтарда да д?л осылай болады.
VI периодта лантаннан кей?н ретт?к н?мерлер? 58 - 71 - ге те? 14 элементт? лантаноидтар деп атайды (лантан?а ??састар). Лантаноидтар кестен?? т?менг? жа?ында жеке орналастырыл?ан, оларды? ж?йеде орналастыру кезектест?г? ?яшы?та былайша к?рсет?лген La - Lu. Лантаноидтарды? химиялы? ?асиеттер? б?р-б?р?не ?те ??сас.
VII периодта ретт?к н?мерлер? 90 - 103 - ке дей?н 14 элементт? актоноидтар деп атайды. Оларды лантаниодтарды? т?менг? жа?ынан жеке орналастырады, ал с?йкес ?яшы?та оларды? ж?йеде орналасу кезектест?г? к?рсет?лген: Ac - Lr. К?птеген актонидтар – радиоактивт?.

Т?г?нен орналас?ан элементтерд?? ?атарын топтар деп атайды. Периодты? ж?йеде сег?з топ бар, оларды? н?мер? рим сандарымен белг?ленген. Топ н?мер? элементт?? е? жо?ар?ы тоты?у д?режес?не с?йкес келед?. Фторды? тоты?у д?режес? ?р?ашан (-1) - ге те?, мыс, к?м?с, алтынны? тоты?у д?режелер? (+1), (+2), (+3) - ке те?, ал VIII топ элементтер?нен (+8) тоты?у д?режес? тек осмий, рутений, ксенон?а т?н.

?рб?р топ нег?зг? (A) ж?не ?осымша (Б) деп ек? топша?а б?л?нед?. Нег?зг? топшаны таби?и ?ялас элементтер ??райды; о?ан типт?к элементтер (II ж?не III период элементтер?) ж?не химиялы? ?асиеттер? солар?а ??сас ?лкен периодтарды? элементтер? к?ред?. ?осымша топшаны ?лкен периодты? элементтер? – металдар ?ана ??райды.

VIII топ ?ал?ан топтардан ерекшеленед?. Инертт? газдарды? нег?зг? топшасынан бас?а, онда ?ш ?осымша топша бар: тем?р топшасы, кобальт топшасы, никель топшасы; олардыа к?лден???нен ал?анда триада деп атайды, м?селен, тем?р триадасы: Fe, Co, Ni.

Нег?зг? ж?не ?осымша топша элементтер? химиялы? ?асиеттер?мен ерекшеленед?. Мысалы, VII топты? нег?зг? топшасын бейметалл галогендер: F, Cl, Br, I, At; ал ?осымша топшасын металдар: Mn, Tc, Re ??райды. Топшалар ?зара ??сас элементтерд? б?р?кт?ред?.

Б?р топта орналас?ан элементтер ??сас отттект? ?осылыстар т?зед?. Периодты? ж?йеде ?рб?р топты? астында элементтерд?? жо?ар?ы оксидтер?н?? жалпы формуласы бер?лген: R2O, RO, R2O3, RO2, R2O5, RO3, R2O7, RO4 м?нда?ы R – сол топты? элемент?. Жо?ар?ы оксидтер?н?? формулалары топты? барлы? элементтер?не ?атысты, тек ?ана элемент топты? н?мер?не те? тоты?у д?режес?н к?рсетпейт?н кезде ?ана б?л формула с?йкес келмейд?.

Т?зу к?лдене? ж?не т?к сызы?тар кестеде периодтар мен топтарды б?л?п т?рады. Паули принцип?не сай ?рб?р электрон ?абы?ыны? сыйымдылы?ы 2N2, ал онда?ы орбитальдарды? сыйымдылы?ы 2(2l+1). Б?дан ?рб?р периодты? сыйымдылы?ы 2, 8, 8, 18, 32, 32... ?р периодты? басы жа?а м?н?не сай келет?н s - элементтен басталады (?а -, ??а - топшалар), со?ы р - элементтермен ая?талады (???а - V???a - топшалар). ?лкен периодтарда (?V – V??) оларды? арасына 10 d - элементтер (?б - V???б - топшалар) к?ред?. Ауыспалы элементтерд?? со??ы электрондары ?шкер? жат?ан п-1 ?абатты? d - орбиталарын толтырады, ал сырт?ы ?абатында s2 электрондар са?талады. Сонды?тан олар металды? ?асиет к?рсетед?. Лантаноидтар мен актиноидтарды? со??ы электрондары ?шкер?ден де ?шкер?рек жат?ан п-2 ?абатты? f - орбиталарына толады. f - элементтер де т?гелдей металдар болып келед?. Элементтерд?? ПЖ-н?? жо?ары шег? аны?талма?ан. Рет н?м?р? 101 - ден ас?ан элементтерд?? бар болу уа?ыты тым ?ыс?а. Теориялы? болжамдар 114 -, 126 -, 164 -, 184 - элементтер атомдарыны? ядролары б?ршама бер?к болу?а ти?с деп санайды. Сонды?тан, оларды ?олдан синтездеу м?мк?нд?г? бар. Периодта?ы элементтерд?? ?асиеттер? былайша ?згеред?: ?р период (? периодтан бас?асы) к?шт? с?лт?л?к s - металмен басталады, ?р? ?арай металды? ?асиет кем?п, амфотерл? ?асиет? бар элементтер басталады, одан бейметалдар?а ауысып, бейметалды? ?асиет артып, оларды? е? к?шт?лер? галогендерде бай?алады да, инертт? элементпен б?тед?. ?лкен периодтарда металды? ?асиет ?те баяу кемид?, ?йткен? оларда s - тен со? d - ж?не f - металдар орналасады, тек со?ында ?ана бейметалл p - элементтер орналас?ан. Нег?зг? топшаларда?ы элементтерд?? металды? ?асиет? жо?арыдан т?мен ?арай атом радиустары ?л?ай?ан сайын артып, кер?с?нше бейметалды? ?асиеттер? кемид? . ?осымша топшаларда?ы элементтерде жо?арыдан т?мен ?арай металды? ?асиет аз ?ана артады, немесе аса к?п ?зг?р?ске ?шырамайды. Атомдарды? электронды? ??рылымына т?уелд? периодты ?згерет?н ?асиеттер мен сипаттамалар к?п, оларды? нег?зг?лер?: атом радиусы, йон радиусы, йондану потенциялы, электрон тарт?ышты?, электр тер?ст?л?к, валентт?л?к, оптикалы? ж?не магнитт?к ?асиеттер? т.б. Элементтерд? жай зат рет?нде ?араса?, периодты ?айталанатын ?асиеттерд?? саны артады, жай заттарды? со?ыл?ышты?ы, ?аттылы?ы, ?л?аю ж?не сыну коэффициенттер?, ты?ызды?ы, стандартты тоты?у-тоты?сыздану потенциалдары т.б. периодты ?згерет?н ?асиеттер элементтер ?осылыстарында да ке? тарал?ан. Элементтерд?? ПЖ – периодты? за?ны? графикт?к бейнес?, олар ?зара ты?ыз байланысты, б?р?н-б?р? толы?тыра т?сед?. Екеу? де химиялы? элементтерд? материя дамуыны? б?р сатысы деп ?арап, оларды? арасында?ы таби?и байланысты ашады. Периодты? за? химия ?ылымына ?ана жатпайды, ол б?к?л жаратылыстану ж?не таби?и ?ылымдарды? орта? за?ы, сонды?тан ?ылыммен б?рге дамып, оны байыта т?сед?.

Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес? ма?ызы

[??деу?| ?айнарын ??деу]

Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес? – периодты? за?ны? графикт?к бейнес?, олар ?зара ты?ыз байланысты, б?р?н-б?р? толы?тыра т?сед?. Екеу? де хим. элементтерд? материя дамуыны? б?р сатысы деп ?арап, оларды? арасында?ы таби?и байланысты ашады. Периодты за? химия ?ылымына ?ана жатпайды, ол б?к?л жаратылыстану ж?не таби?и ?ылымдарды? орта? за?ы, сонды?тан ?ылыммен б?рге дамып, оны байыта т?сед?.

Химиялы? элементтерд?? периодты? ж?йес? ашыл?ан кезде к?птеген элементтер белг?с?з ед?. Д.И. Менделеев аса ?лкен болжампазды?пен оларды? кейб?реулер?н?? ?асиеттер?н сипатта?ан болатын (скандий - Л. Нильсон, галлий - Лекок де Буабодран, германий - К. Винклер).

?алымны? к?з?н?? т?р?с?нде ол болжа?ан элементтер ашылып, периодты? за?ны? д?рысты?ыны? ай?а?ы болды.

Галлий Ga 1875 ж., скандий Sc 1879 ж., германий (Ge) 1885 ж. ашылды. Д.И. Менделеев есептеу жолымен аны?та?ан сипаттамалары оларды? т?ж?рибе ж?з?нде аны?тал?ан шамаларына с?йкес келед?. Периодты? за? ашыл?ан кезде белг?с?з бекзат газдар да ?асиеттер?не ?арай галогендер мен с?лт?л?к металдар арасынан орын алды.

За?ны? ашыл?ан кез?нде кейб?р элементтерд?? валентт?л?ктер? мен атомды? массалары д?рыс аны?талма?ан ед?. Элементтерд?? ?асиеттер?н?? ?згеру за?дылы?тары са?талатындай ет?п, Д.И. Менделеев бериллийд?н, (Be), торийд?? (Т?), церийд?? (Се), индийд?? (In) т.б. кейб?р элементтерд?? атомды? массаларын т?зетт?.

Периодты? за? таби?атты? дамуы мен б?рл?г?н к?рсетет?н жалпы за?дар?а жатады. Б?л за?ны? ??рылымды? кеск?н? болып табылатын периодты? ж?йеде периодтар бойынша элементтерд?? сырт?ы ?абаттарында электрондар саныны? б?рт?ндеп ?су?нен (1 - 8) металды? ?асиет ек?дайлылы? ар?ылы бейметалды??а ауысады. Б?л за?дылы? – таби?атты? санны? сапа?а ауысу за?ыны? б?р к?р?н?с?. Таби?атты? та?ы б?р жалпы за?ы – тер?ст? тер?стеу – б?р периодтан ек?нш?с?не ?ткенде бай?алады. ?рб?р келес? периодты? элемент? ?з?не ??сас алды??ы периодты? (III—>??) элемент?н?? (К—>Na, CI—>?) ?асиет?н ?айтала?анымен, оны? касиет? алды??ы элементт?к?нен аздап ?згешеленед?, я?ни оларды? белсенд?л?г? жо?арыра? екен?н к?рем?з. ?арама-?арсылы?ты? к?рес? мен б?рл?г? - периодты? басынан ая?ына жеткенде бай?алады (Na – CI; К – Вг).

Периодты? за??а с?йен?п, радиобелсенд? элементтер ашылды, б?л е?бектер ?л? де жал?асуда. Осы айтыл?андарды? барлы?ы Менделеевт?? периодты? за?ды ашуы с?т? т?скен ?с емес, тере? ?ылыми танымды? ма?ызы бар таби?атты? ?ргел? за?дарыны? б?р? екен?н д?лелдейд?.[2][3]

Та?ы ?ара?ыз

[??деу?| ?айнарын ??деу]

Сырт?ы с?лтемелер

[??деу?| ?айнарын ??деу]

Дерекк?здер

[??деу?| ?айнарын ??деу]
  1. В. М. Потапов, Г. Н. Хомченко ?Химия?, М. 1982 26-бет
  2. Химия: Жалпы б?л?м берет?н мектепт?? 8 сыныбына арнал?ан о?улы?. Усманова М.Б., Са?ариянова ?.Н. / Алматы: Атам?ра, 2009. - 216 бет. ISBN 2025-08-087
  3. Химия:Жалпы б?л?м берет?н мектепт?? 10-сыныбына арнал?ан о?улы?.Малматы Мектеп 2010 жыл УДК 373,167,1(075,3)
Орта??орда б??ан ?атысты медиа файлдар бар: Category:Periodic table
实操是什么意思 长痘吃什么水果好 变节是什么意思 旗开得胜是什么意思 做梦梦到鱼是什么意思
为什么射精是流出来的 孕前检查挂什么科室 版心是什么 舒字属于五行属什么 bmr是什么意思
东南方五行属什么 颈椎病睡什么枕头最好 喝黑咖啡有什么好处 白炽灯属于什么光源 此起彼伏是什么意思
拉屎是绿色的是什么原因 流口水吃什么药 胃不消化吃什么药效果最好 班别是什么意思 割韭菜是什么意思
尿酸高会得什么病hcv8jop8ns3r.cn 吐完后胃不舒服应该吃什么呢youbangsi.com 酒精过敏是什么症状hcv9jop6ns6r.cn 正县级是什么级别hkuteam.com 北京市长什么级别hcv9jop3ns0r.cn
子宫肌瘤什么不能吃hcv8jop8ns0r.cn 存款准备金率下调意味着什么hcv8jop8ns9r.cn 花生死苗烂根用什么药hcv9jop0ns8r.cn 父亲坐过牢对孩子有什么影响hcv9jop5ns4r.cn 什么的风筝hcv8jop7ns7r.cn
浅表性胃炎吃什么药好使weuuu.com 腰两边疼是什么原因96micro.com 降血脂喝什么茶最好hcv8jop7ns4r.cn 靓字五行属什么hcv7jop9ns2r.cn 上午十点半是什么时辰hcv8jop7ns6r.cn
牛拉稀用什么药最快hcv8jop7ns0r.cn 巴结是什么意思hcv9jop2ns6r.cn 济南为什么叫泉城hcv8jop8ns1r.cn m是什么单位hcv7jop5ns5r.cn 隐患是什么意思hcv9jop6ns3r.cn
百度